So What_: Bir Modal Jazz Başyapıtı, Sıradanlıktan Uzak, İsyankar Bir Melodi

Müziğin her türünde olduğu gibi caz müziğinde de bazı eserler vardır ki zamanın ötesinde kalır, nesiller boyu dinleyicileri büyüler. Miles Davis’in 1959 tarihli “Kind of Blue” albümünde yer alan “So What”, tam da böyle bir eserdir. Modal cazın en önemli örneklerinden biri olan bu parça, geleneksel armonik yapıların sınırlarını zorlar ve müzisyenlere daha özgür bir ifade imkanı sunar.
“So What"ın hikayesi, Miles Davis’in 1950’lerde caz dünyasında başlattığı yenilikçi hareketle başlar. Geleneksel caz anlayışının ötesine geçmek isteyen Davis, müzikte daha fazla özgürlük ve yaratıcılığı ön plana çıkarmak için çalışıyordu. Bu arayışın ürünü olarak modal caz ortaya çıktı. Modal caz, klasik cazın aksine belirli bir akor dizisine bağlı kalmaz, daha çok belli tonlarla (modlar) tanımlanan bir atmosfer yaratır.
“So What”, bu yeni yaklaşımı en iyi yansıtan eserlerden biridir. Parçanın melodisi, sadece iki farklı mod kullanılarak kurulur: D Dorian ve Eb Phrygian. Bu basit yapı, müzisyenlere solo atarken daha geniş bir alan sunar ve daha özgün müzikal ifadeler geliştirmelerine olanak tanır. “So What"ın başlangıcında duyulan ikonik bas riff, parçada geçen iki mod arasında geçişleri sağlayan önemli bir unsur olarak öne çıkar.
Davis’in bu eserdeki rolü sadece bestecilik ve trompet çalmaktan ibaret değildir. Davis, John Coltrane (saksofon), Cannonball Adderley (saksofon), Paul Chambers (bas gitar) ve Jimmy Cobb (davul) gibi dönemin en önemli caz müzisyenlerini bir araya getiren liderdir. Bu müzisyenlerin etkileyici performansları, “So What"ı bir klasik haline getirmiştir.
John Coltrane: Coltrane, “So What"ın ikonik saksofon sololarını çalan müzisyendi. Hızlı ve teknik becerilerinin yanı sıra derin müzikal anlayışı ile biliniyordu. Coltrane’nin “So What"daki soloları, modal cazın yeni bir dilini keşfetmesine ve öncü bir figür olarak konumlandırılmasına yardımcı oldu.
Cannonball Adderley: Adderley, parlak ve enerjik saksofon tarzıyla tanınıyordu. “So What"ta Coltrane’nin daha dingin ve derin sololarına zıtlık yaratarak parçaya canlılık kazandırdı.
Paul Chambers: Chambers, bas gitarı ustaca kullanarak parçanın ritmik temelini sağladı ve diğer müzisyenlerin sololarını destekledi. Bas riffi basit ama etkiliydi ve “So What"ın unutulmaz melodisine önemli bir katkı sağlıyordu.
Jimmy Cobb: Cobb’un davul çalışmaları, parçaya enerji ve hareketlilik kazandırdı. “Kind of Blue” albümündeki diğer tüm parçalarda olduğu gibi “So What"ta da Cobb’un davul atışları, müzisyenlerin serbestçe ifade edebilmelerini sağlayan hassas bir denge kurdu.
“So What”‘ın Mirası: “So What”, caz tarihinin en önemli eserlerinden biri olarak kabul edilir. Modal cazı dünya çapında tanıtmada ve bu yeni yaklaşımın yaygınlaşmasında önemli bir rol oynamıştır. Şüphesiz ki, “So What”‘ın başarısı, basit ama etkili melodisi, müzisyenlerin özgürce ifade edebilmelerine olanak sağlayan yapısı ve unutulmaz performanslardan kaynaklanmaktadır.
Eserin popülerliği sadece caz müzik dünyasında kalmamış, diğer müzik türleri üzerinde de etkili olmuştur. Rock grupları ve elektronik müzik prodüktörleri “So What”‘ın melodisinden ve ritmik yapısından ilham alarak kendi eserlerini yaratmışlardır. Günümüzde bile, “So What” caz konserlerinde sıkça çalınır ve yeni nesil müzisyenler tarafından yeniden yorumlanır.
İşte “So What”‘ın bazı müziksel özellikleri:
- Modal Yapı: Parça D Dorian ve Eb Phrygian modları kullanılarak oluşturulmuştur.
Mod | Tonik Nota | Karakteristik Özellikler |
---|---|---|
D Dorian | D | Minör tonu, majör 6. derece ile karakterizedir |
Eb Phrygian | Eb | Minör tonu, yarım tonda düşen 2. derecesi ile karakterizedir |
-
Bas Riff: Parçada duyulan ikonik bas riff, iki mod arasındaki geçişi sağlar.
-
Sololar: Müzisyenlerin özgürce ifade edebilmelerine olanak sağlayan geniş bir alan sunar. John Coltrane’nin soloları özellikle etkileyici kabul edilir.
“So What”, caz müziğinin gelişiminde önemli bir dönüm noktasıdır. Basit ama etkili melodisi ve müzisyenlere özgürlük tanıyan yapısı, bu eseri zamanın ötesine taşıyarak bugün hala dinlenebilmesini sağlamaktadır. Caz müzikseverler veya yeni başlayanlar için “So What”, keşfedilmesi gereken bir hazinedir.